Sąd Najwyższy w dniu 29 maja 2019r., podjął uchwałę w składzie siedmiu sędziów, w której wskazał, iż „Nabywcy – w drodze przelewu – wierzytelności o odszkodowanie za szkodę komunikacyjną przysługuje od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot uzasadnionych kosztów ekspertyzy zleconej osobie trzeciej tylko wtedy, gdy jej sporządzenie było w okolicznościach sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania.”. I tu powstaje pytanie, kiedy sporządzenie takiej opinii jest niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania?
Nie znamy jeszcze uzasadnienia uchwały ale aby odpowiedzieć na pytanie kiedy koszty poniesienone na sporządzenie opinii przez biegłęgo na etapie przedsądowym są uzasadnione, należy rozgraniczyć dwie sytuacje, w których najczęściej taki koszt występuje.
Pierwsza dotyczy osób poszkodowanych w wypadkach samochodowych, na skutek pożaru, zalania lub innych podobnych zdarzeń powodujących szkodę. Inaczej mówiąc chodzi o każdego z nas, kto na skutek wypadku, zalania, pożaru lub innego podobnego zdarzenia doznał uszczerbku w swoim mieniu i dochodzi odszkodowania z tego tytułu czy to od sprawcy szkody czy też od swojego ubezpieczyciela w ramach umowy dobrowonlnego ubezpieczenia mienia.
Druga kategoria podmiotów dochodzących odszkodowań dotyczy podmiotów profesjonalnych, które zajmują się skupowaniem wierzytelności na podstawie umowy cesji. Innymi słowy są to przedsiębiorstwa, które zajmują się dochodzeniem odszkodowań, nie za szkody w ich własnym mieniu lecz w mieniu ich klientów. Odkupują oni prawo do dochodzenia odszkodowania od osoby która poniosła szkodę zwykle za ułamkową część szkody, np. za 70, 80 czy 85% wysokości tej szkody. Różnica jest zyskiem takiego przedsiębiorstwa.
W orzecznictwie sądów powszczechnych oraz Sądu Najwyższego od dawne utrwalone jest stanowisko, iż poniesiony przez poszkodowanego koszt sporządzennia opinii biegłego na etapie przedsądowym może wchodzić w zakres szkody. Zgadzam się z tym stanowiskiem o tyle o ile dotyczy ono nas wszystkich, czyli osób, które doznały szkody i nie mając wiedzy specjalistycznej zwracają się do biegłego, który dysponuje taką wiedzą, i pomaga nam w ustaleniu konkretnej kwoty, potrzebnej do jej naprawienia. Umożłiwia nam to precyzyjne określenia żądania pozwu oraz przyczynia się to do przyspieszenia postępowania, a niejednokrotnie umożliwia zawarcie przedsądowej czy sądowej ugody pomiędzy stronami sporu.
Inne zdanie mam na temat kosztów opinii ponoszonych przez podmioty profesjonalne, zajmujące się odkupywaniem wierzytelności od poszkodowanych. Podmioty te muszą sporządzić taką opinię aby ustalić cenę odkupienia wierzytelności. Aby wiedzieć jaka jest wartość szkody, a tym samym za jaką kwotę mogą odkupić taką wierzytelność od klienta, muszą korzystać z pomocy biegłego aby nie ponieść straty. Innym słowem koszt takiej opinii stanowi koszt prowadzenia działalności przez taki podmiot, a tym samym stanowi koszt uzyskania przychodu. W takich przypadakch uważam, iż koszt sporządzenia opinii przez biegłego nie powinien wchodzić w zakres pojęcia szkody.
Podsumowując, sporządzenie opinii jest moim zdaniem niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania wtedy, kiedy to poszkodowany, aby określić wartość szkody zwraca się do biegłęgo o pomoc ww jej ustaleniu i ponosi z tego tytułu określony wydatek.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2019r., sygn. III CZP 68/18
adw. Marek Wierzbiński